Jak stworzyć ekologiczny dom?

Na wstępie warto zaznaczyć, że obecnie w polskim prawie budowlanym nie funkcjonuje pojęcie ekologicznego domu. Zazwyczaj pod tym określeniem kryją się budynki zaprojektowane w taki sposób, by wywierały jak najmniejszy wpływ na otaczające środowisko naturalne. Można to interpretować na różne sposoby, w tym jako:

• zastosowanie bezpiecznych, nietoksycznych materiałów budowlanych pochodzenia naturalnego,
• ograniczenie (lub wyeliminowanie) poboru energii z zewnątrz na rzecz własnej produkcji prądu,
• wdrożenie rozwiązań minimalizujących marnowanie zasobów wody,
• ekologiczne ocieplanie domu i inne rozwiązania służące zmniejszeniu strat ciepła,
• wyposażenie budynku w energooszczędne urządzenia AGD i RTV,
• usytuowanie na działce w sposób maksymalnie wykorzystujący warunki zewnętrzne, a w szczególności położenie względem słońca,
• ekologiczne użytkowanie, np. segregowanie odpadów, zbieranie wody opadowej do podlewania ogrodu czy używanie biodegradowalnych detergentów.

To, co uznasz dom ekologiczny, zależy zatem od Ciebie. Oczywiście o ile Twoje rozumienie tego pojęcia jest zbieżne chociaż z częścią powyższych założeń.

Budowa domu ekologicznego – popularne rodzaje inwestycji

Brak konkretnej, odgórnej definicji sprawia, że do kategorii domów ekologicznych zalicza się różne rodzaje budynków. Mogą to być m.in.:

• domy energooszczędne – zaprojektowane z myślą o zużywaniu jak najmniejszej ilości prądu elektrycznego, najczęściej pochodzącego z własnego źródła zamiast z sieci,
• domy pasywne – cechujące się ponadprzeciętnie niskim zapotrzebowaniem na energię, na poziomie niższym niż 15 kWh/m² na rok,
• domy z zielonym dachem – w tym przypadku pokrycie dachowe składa się z żywych roślin, które nie tylko harmonizują z otoczeniem budynku, ale też zapewniają izolację termiczną i akustyczną,
• domy modułowe – często powstają z ekologicznych materiałów budowlanych, a do tego ich produkcja i wznoszenie wiążą się z minimalną produkcją odpadów.

Oszczędzanie energii i produkcja „zielonego prądu” uchodzą zazwyczaj za sztandarowe założenia domu ekologicznego. Można je realizować na wiele sposobów, chociażby poprzez wymianę wyposażenia na urządzenia o wysokiej klasie efektywności energetycznej. Warto też rozważyć montaż instalacji fotowoltaicznej.

Przetwarzanie fotonów światła słonecznego w prąd to dopiero pierwszy krok, bo taki system można też połączyć z pompą ciepła, zyskując ogrzewanie wody i całego budynku w sposób neutralny dla środowiska. Za rozwiązania z tego zakresu, które wpisują się w kryteria nowoczesnego domu ekologicznego, uchodzą także inne efektywne źródła ciepła, jak chociażby kocioł zgazowujący drewno lub na pellet, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła czy ogrzewanie elektryczne zasilane energią odnawialną.

Nie bez znaczenia pozostaje również ekologiczne ocieplanie domu, które przeciwdziała stratom ciepła. Procesowi temu należy poddać nie tylko ściany zewnętrzne, jak w tradycyjnej technologii budowlanej, ale także stropy, poddasza i podłogi. Duży udział w ograniczeniu uciekaniu ciepła na zewnątrz ma także odpowiednio dobrana stolarka otworowa (drzwi, okna i bramy garażowe o niskim współczynniku przenikania ciepła).

Jeśli rozważasz budowę domu pasywnego, duży udział w energooszczędności konstrukcji ma także jej właściwe ulokowanie na działce. W tym kontekście warto przemyśleć umieszczenie po stronie południowo-zachodniej pomieszczeń, w których potrzebujesz najwięcej ciepła i światła wpadającego przez okna – np. pokoju dziennego, kuchni, łazienki i sypialni. Stronę północną i północno-wschodnią można z kolei wykorzystać na pomieszczenia gospodarcze, garaż i inne zastosowania, w których niższa temperatura i mniejsza ilość (lub całkowity brak) światła naturalnego nie stanowią problemu.

Przygotowując się do budowy domu pasywnego lub energooszczędnego, warto zdecydować się na audyt energetyczny projektu, który wskaże obszary wymagające poprawy lub możliwe do ulepszenia jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji. W ten sposób upewnisz się, że wpływ budynku na środowisko okaże się minimalny w długiej perspektywie i nie przyjdzie Ci przeprowadzać kosztownej termomodernizacji już za kilka lat.

Fotowoltaika i pompy ciepła to najbardziej rozpowszechnione odnawialne źródła energii, z którymi można spotkać się w coraz większej liczbie polskich domów. W ich przypadku zastosowanie znajdują energia słoneczna i geotermiczna. Warto mieć jednak świadomość tego, że w domach jednorodzinnych można używać także innych rozwiązań z zakresu OZE.

W ekologicznych budynkach sprawdzają się chociażby niewielkie turbiny wiatrowe montowane bezpośrednio na dachu lub na gruncie. Chociaż wymaga to sprzyjających warunków środowiskowych (dużej wietrzności), to może okazać się opłacalne pod kątem ekologicznym i finansowym.

Z pozytywnymi opiniami spotykają się również kotły na biomasę. Pod tym pojęciem kryją się odpady pochodzenia roślinnego, których spalanie nie generuje więcej dwutlenku węgla niż cykl wzrostu danych roślin. Nie wiąże się to zatem z żadnym zagrożeniem dla zdrowia człowieka i dobra środowiska. Trzeba jednak liczyć się z tym, że nie jest to tak bezobsługowe rozwiązanie, jak propozycje wskazane powyżej. Do tego trzeba pamiętać o zakupie opału w określonych interwałach i o jego właściwym składowaniu.

W budowie i wykańczaniu energooszczędnych domów, które są neutralne dla środowiska, powinny brać udział ekologiczne, naturalne materiały nadające się do recyklingu i ponownego wykorzystania. W grę wchodzą tu przede wszystkim:

• drewno pochodzące z certyfikowanych upraw,
• beton ekologiczny na bazie cementu niskoemisyjnego,
• beton komórkowy,
• tynk naturalny,
• produkty pochodzenia roślinnego, np. słoma, korek, bambus, trawa morska, kokos,
• ceramika poryzowana,
• len, bawełna i wełna owcza,
• kamień naturalny, wermikulit, perlit i keramzyt.

Przy wyborze materiałów opłaca się stawiać na takie z lokalnych źródeł, w przypadku których ślad węglowy jest znacznie niższy niż przy sprowadzaniu z drugiego końca kraju czy globu. Warto też rozważyć zakup materiałów z odzysku, które są w pełni wartościowe, choć pochodzą z rozbiórki czy demontażu.

Zasobem podlegającym ochronie w domu ekologicznym jest też woda. Co prawda duży udział ma w tym już samo rozsądne gospodarowanie nią, ale pomogą w tym również pewne rozwiązania technologiczne, przykładowo system wody szarej. Polega to na zbieraniu wody pochodzącej z prania, kąpieli, a także z mycia rąk czy naczyń. Trafia ona do specjalnego zbiornika, gdzie jest wstępnie oczyszczana ze zgrubnych zabrudzeń, a następnie kierowana do ponownego użycia – np. do spłukiwania w toalecie czy podlewania ogrodu.

W domach ekologicznych powodzeniem cieszą się także systemy odzyskiwania wody deszczowej. Mogą przyjmować postać zwykłej beczki albo w pełni zautomatyzowanego systemu z podziemnym zbiornikiem, który pozostaje niewidoczny na co dzień. Ze względu na swoje właściwości deszczówka świetnie sprawdza się przy podlewaniu ogrodu, ale też może zostać zastosowana przy pracach porządkowych w domu i jego otoczeniu.

Zasobem podlegającym ochronie w domu ekologicznym jest też woda. Co prawda duży udział ma w tym już samo rozsądne gospodarowanie nią, ale pomogą w tym również pewne rozwiązania technologiczne, przykładowo system wody szarej. Polega to na zbieraniu wody pochodzącej z prania, kąpieli, a także z mycia rąk czy naczyń. Trafia ona do specjalnego zbiornika, gdzie jest wstępnie oczyszczana ze zgrubnych zabrudzeń, a następnie kierowana do ponownego użycia – np. do spłukiwania w toalecie czy podlewania ogrodu.

W domach ekologicznych powodzeniem cieszą się także systemy odzyskiwania wody deszczowej. Mogą przyjmować postać zwykłej beczki albo w pełni zautomatyzowanego systemu z podziemnym zbiornikiem, który pozostaje niewidoczny na co dzień. Ze względu na swoje właściwości deszczówka świetnie sprawdza się przy podlewaniu ogrodu, ale też może zostać zastosowana przy pracach porządkowych w domu i jego otoczeniu.

Wbrew pozorom, budowa domu ekologicznego może Cię kosztować tyle, co w przypadku tradycyjnej zabudowy, a nierzadko mniej. Wynika to z tego, że polski i europejski rząd propagują proekologiczne rozwiązania budowlane, czego efektem są różne programy dopłat.

Korzystając z nich, możesz uzyskać dofinansowanie na zrealizowanie konkretnej inwestycji, np. na zakup i montaż ekologicznego źródła ciepła czy przeprowadzenie kompletnej termomodernizacji budynku. Oferta tego typu programów zmienia się z roku na rok, a chętnych do zostania ich beneficjentami nie brakuje. Warto więc śledzić aktualności na rządowych stronach, aby jak najszybciej zareagować – dostępna pula środków najczęściej wyczerpuje się na długo przed zakończeniem naboru wniosków.

Warto też wziąć pod uwagę jeszcze inny aspekt, a mianowicie koszty eksploatacji ekologicznego domu. Co prawda w wielu przypadkach wiąże się to ze sporymi nakładami finansowymi na starcie, jednak późniejsze użytkowanie budynku jest znacznie tańsze niż w przypadku domu zbudowanego tradycyjnie. Gdy masz swój własny prąd, efektywne źródło ogrzewania i darmową wodę do zastosowań gospodarczych, rachunki okazują się znacznie niższe niż zwykle. W związku z tym inwestycja zwróci się po pewnym czasie.

W wielu przypadkach ekologiczny dom niewiele różni się od tego stawianego w tradycyjny sposób – zwłaszcza wtedy, gdy różnice sprowadzają się do kwestii niezauważalnych na pierwszy rzut oka, jak właściwe usytuowanie względem stron świata. Niekiedy jednak wiąże się to z obecnością dodatkowych instalacji, jak np. panele fotowoltaiczne czy pompa ciepła. Ich zakup i montaż wiążą się ze sporym wydatkiem, nawet jeśli uda Ci się uzyskać częściowe dofinansowanie ze środków państwowych czy unijnych. Nie powinno zatem dziwić, że zależy Ci na otoczeniu tych rozwiązań szczególną ochroną. Jest to możliwe, jeśli zdecydujesz się na ubezpieczenie nieruchomości.

W LINK4 zarówno panele fotowoltaiczne, jak i pompa ciepła są traktowane jako elementy stałe. Tym samym podlegają standardowemu zakresowi ochrony ubezpieczeniowej. To oznacza, że możesz liczyć na pokrycie finansowych skutków szkód powstałych wskutek konkretnych, wymieniowych w umowie zdarzeń (ubezpieczenie mienia od pożaru i innych zdarzeń losowych) lub wszelkich możliwych zdarzeń poza tymi, które zostały wyłączone z zakresu umowy (ubezpieczenie mienia od wszelkiego ryzyka).

Zobacz też: Ubezpieczenie domu mieszkania Bielsko Biała, Ubezpieczenie domu mieszkania Bolesławiec

Dom ekologiczny to koncept, w który mogą wpisywać się różne technologie minimalizujące wpływ budynku na środowisko naturalne. W ich skład wchodzą chociażby takie rozwiązania, jak:

• fotowoltaika i pompy ciepła (energooszczędność),
• instalacje do szarej wody i zbierania deszczówki (oszczędność wody),
• przydomowe oczyszczalnie ścieków (oszczędność w kontekście produkcji odpadów),
• ocieplenie (oszczędność na ogrzewaniu domu).

Budowa domu ekologicznego wiąże się z dużym nakładem finansowym, więc z pewnością zależy Ci na jego ochronie. Choć nie jesteś w stanie przeciwdziałać wszelkim zdarzeniom losowym, jakie mogą Ci się przytrafić w związku z posiadaniem i użytkowaniem budynku, możesz ograniczyć wpływ finansowych skutków szkód, które wynikają z takich sytuacji, na swój budżet. Pomoże Ci w tym zakup ubezpieczenia nieruchomości. W LINK4 ubezpieczenie domu kupisz w najdogodniejszy dla siebie sposób: online, telefonicznie pod numerem 22 44 44 79 lub stacjonarnie u agenta współpracującego z LINK4.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Czy ekologiczny dom jest droższy w budowie?

Niekoniecznie. Nowoczesne rozwiązania technologiczne i przyjazne środowisku materiały nie zawsze są droższe od tych tradycyjnych, a do tego ich wybór przesądza często o możliwości uzyskania dofinansowania do inwestycji. W rezultacie budowa takiego budynku może nieść za sobą korzyści w kontekście nie tylko ekologicznym, ale też ekonomicznym.

Jakie są dofinansowania do ekologicznych rozwiązań?

Ich oferta zmienia się cyklicznie, więc warto śledzić rządowe strony informacyjne na bieżąco, aby nic Ci nie umknęło. Obecnie dużym powodzeniem cieszą się chociażby takie programy, jak „Czyste Powietrze”, „Mój Prąd” i „Moje Ciepło”. Możesz też zapoznać się z lokalnymi, samorządowymi programami dofinansowań na proekologiczne rozwiązania, np. w zakresie zbierania i magazynowania wody deszczowej.

Czy ekologiczny dom wymaga specjalnej pielęgnacji?

Zazwyczaj nie. Warto jednak rozważyć wybór ekologicznej chemii do sprzątania, aby ograniczyć negatywny wpływ na środowisko i własne zdrowie także w tym obszarze.

Jakie certyfikaty potwierdzają ekologiczność materiałów?

W kontekście budownictwa profesjonalnego i komercyjnego za najbardziej prestiżowe uchodzą obecnie certyfikaty BREEAM, LEED, DGNB, WELL oraz HQE. W przypadku budownictwa jednorodzinnego możesz zwracać uwagę m.in. na takie oznaczenia, jak Zielony Dom, Natureplus, EPD (ang. Environmental Product Declaration) czy Cradle to Cradle Certified.

Czy ekologiczny dom jest zdrowy dla mieszkańców?

Eko-dom z założenia powinien być przyjazny nie tylko środowisku naturalnemu, ale przede wszystkim swoim mieszkańcom. Zastosowane w nim materiały i rozwiązania technologiczne muszą być zgodne z obowiązującymi normami dla wszystkich budynków w Polsce, a w szczególności z Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane oraz z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Źródła:

1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19940890414
2. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20020750690