Łożyska toczne to elementy stosowane w budowie maszyn. Mimo że jest to stosunkowo niewielki przedmiot, pełni bardzo ważną funkcję w różnego rodzaju urządzeniach. Łożyska toczne składają się z trzech części: pierścienia wewnętrznego i zewnętrznego oraz elementów tocznych. Te ostatnie znajdują się między pierścieniami i stykają się z ich krawędziami, zwanymi bieżniami. 

Konstrukcja łożyska pozwalana na swobodnie obracanie się pierścieni względem siebie. Warto również wspomnieć, że niektóre modele toczne posiadają również uszczelki i koszyki, które odpowiadają za utrzymanie elementów tocznych w odpowiedniej odległości.

Pierścienie łożysk tocznych są wewnętrzne i zewnętrzne. Pierwszy rodzaj jest umieszczony w obudowie, a drugi znajduje się na wale. Na każdym pierścieniu znajdują się dwie bieżnie: główna i pomocnicza. Pierwsza z nich przenosi obciążenia główne, a druga ma za zadanie przejąć pozostałe siły. Warto również pamiętać, że między bieżniami zamontowane są elementy toczne o różnych kształtach, które zmniejszają tarcie występujące podczas eksploatacji łożyska.

Najpopularniejszym podziałem łożysk jest rozróżnienie ze względu na rodzaj elementów tocznych. W związku z tym możemy wyróżnić: 

• łożyska kulkowe – najczęściej stosowany rodzaj, wyróżniający się uniwersalnością – wykorzystywany jest niemal we wszystkich gałęziach przemysłu. 

• łożyska baryłkowe – zwykle stosowane do dużych obciążeń i dużych wałów. 

• łożyska igiełkowe – stosowane do przenoszenia obciążeń promieniowych – doskonale nadają się do ciągłej pracy nawet przy bardzo dużych prędkościach. 

• łożyska stożkowe – stosowane do przenoszenia dużych obciążeń promieniowych i osiowych. 

• łożyska walcowe – przystosowane do przenoszenia obciążeń osiowych – mogą wytrzymać bardzo duże prędkości obrotowe.

Powyższa klasyfikacja łożysk tocznych nie jest jedyną, z którą spotykamy się na co dzień. Producenci różnie klasyfikują swoje produkty, dlatego warto poznać podział łożysk według rodzaju elementów tocznych:

• łożyska tradycyjne – ich pierścienie nie dopasowują się do osi obrotu,

• łożyska wahliwe – w tym przypadku oś obrotu łożyska dopasowuje się do osi obrotu konkretnego wału. Są one zwykle stosowane, gdy na łożysko przykładane są połączone obciążenia. 

• łożyska samonastawne – zwykle dostępne z obudową. Nie reagują na błędy wynikające ze współosiowości.

Te rodzaje łożysk tocznych dostępne są w trzech wariantach. Wyróżnić można: jednorzędowe, dwurzędowe i wielorzędowe. Pierwszy rodzaj cieszy się największą popularnością, a drugi jest doceniany przez wielu profesjonalistów za doskonałą trwałość. Znajduje zastosowanie w miejscach, gdzie łożysko nastawne narażone jest na duże obciążenia. Warto pamiętać, że ta wersja jest zwykle wykonywana na zamówienie.

Dobór łożysk tocznych

Wybierając rozmiar łożyska, weź pod uwagę jego nośność w stosunku do obciążeń, jakie napotka podczas użytkowania. Ważna jest również trwałość, która jest wartością zależną od elementów składowych łożyska lub warunków jego pracy. Przy wyborze rozmiaru łożyska należy zwrócić uwagę na nośność statyczną i dynamiczną, które są sprawdzane oddzielnie.

Rozmiar łożyska należy mierzyć zgodnie z nośnością statyczną w sytuacjach, gdy jest to model wolnoobrotowy i wibracyjny o niskiej częstotliwości lub statyczny, ale długo obciążony. Maksymalne obciążenie łożyska określa graniczną wartość, przy której nie dochodzi do deformacji elementów tocznych lub bieżni. Powyżej takiego obciążenia, łożyska bardzo szybko może ulec uszkodzeniu.

Ważne jest, aby zawsze sprawdzać nośność dynamiczną. Powinna ona mieć wysoki poziom, jeśli maszyny muszą pracować na tyle wydajnie i niezawodnie, że ich zatrzymanie może spowodować ogromne straty. Silniki elektryczne nie mogą ulegać deformacji pod wpływem dużych obciążeń. Ich sprawne działanie wymaga cichej pracy. To samo dotyczy obrabiarek, gdzie należy unikać nadmiernych drgań łożysk. Wymiary łożysk mają również znaczenie w urządzeniach o stałym lub małym momencie tarcia, ale podlegających dużemu obciążeniu.

Oczywiście zdarzają się awarie i usterki łożysk tocznych. W większości przypadków jest to spowodowane nieprawidłowym montażem, który w krótkim czasie może spowodować uszkodzenie nośnika. Inną przyczyną może być zatarcie na skutek zbyt intensywnej eksploatacji i korozji pojawiającej się na bieżni i elementach tocznych, wybór niewłaściwego typu łożyska, lub nadmierne obciążenie. Oto najczęstsze przyczyny uszkodzeń łożysk:

Zbyt duży nacisk

Jedną z przyczyn awarii jest nadmierny nacisk na łożysko. Gdy zostanie wepchnięte w całą konstrukcję, elementy toczne zaczynają oddziaływać na bieżnię nawet w stanie spoczynku. Niestety, zniekształcenie łożyska jest również często spowodowane przepływem prądu, gdy łożysko toczne jest częścią obwodu zamkniętego. 

Wady konstrukcyjne łożysk tocznych 

Niektóre łożyska toczne mogą po prostu mieć wady produkcyjne. Jeśli łożysko nie jest w 100% zgodne z wymaganiami urządzenia, nie można go prawidłowo zainstalować. Aby wszystko działało tak, jak powinno, konieczne jest, aby wszystkie elementy znajdowały się we właściwych miejscach. Jeśli nie zostanie to zrobione, łożyska zaczną pękać, uszkadzając bieżnie w bardzo krótkim czasie. 

Nieprawidłowe pasowanie łożysk tocznych

Rolka łożyska tocznego jest bardzo delikatnym elementem, co należy wziąć pod uwagę podczas montażu. Jeśli podczas instalacji wystąpi nawet niewielki błąd, może to wpłynąć na przyszłe działanie łożyska. Nawet niewielkie zadrapania mogą w przyszłości spowodować ubytki lub nawet deformację całego układu.

Wpływ rdzy na łożyska toczne 

Zarówno rdza, jak i zanieczyszczenia są największymi wrogami łożysk tocznych. Jeśli jest ono choćby lekko uszkodzone i wystawione na działanie wilgoci, szybko koroduje. A to prowadzi do nieprawidłowej pracy łożyska.

Dowiedz się o innych usterkach: Wysprzęglik – objawy zużycia i wymiana

Mamy nadzieje, że po naszym artykule nie będziesz miał już problemu z określeniem rodzaju łożyska, jakie jest Ci potrzebne. Dzięki temu będziesz w stanie zamontować odpowiedni rodzaj części, a także szybko zareagować, jeśli zauważysz jakiekolwiek uszkodzenia.

Sprawdź także: OC Ford, ubezpieczenie w Opolu

Sprawne podzespoły to gwarancja bezpiecznej i komfortowej jazdy. Pamiętaj też, że Twoje auto wymaga obowiązkowego ubezpieczenia. Wejdź na stronę www.link4.pl i sprawdź ofertę LINK4. Jeśli masz pytania, zadzwoń pod numer 22 444 44 44 lub umów się na spotkanie z agentem. Zachęcamy również do skorzystania z Kalkulatora LINK4, za pomocą którego z łatwością obliczysz wysokość składki. 

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl