Od kiedy dziecko może jeździć bez fotelika? Poznaj zapisy prawne

Przepisy dotyczące przewozu dzieci w samochodzie zostały znowelizowane w 2015 roku. W wyniku tego doprecyzowano kilka zapisów dotyczących sytuacji, kiedy dziecko musi jeździć w foteliku. Warto zapoznać się z nowymi wytycznymi, ponieważ za nieprzepisowe przewożenie dzieci grozi mandat karny. O tym, jakie jeszcze konsekwencje mogą Cię spotkać, gdy nie zastosujesz się do obowiązujących przepisów, dowiesz się z dalszej części artykułu.

Do jakiego wzrostu fotelik dziecięcy jest obowiązkowy?

Dlaczego? Tylko wtedy możliwe jest prawidłowe przeprowadzenie pasa bezpieczeństwa po ciele pociechy. Oznacza to, że powinien on znajdować się w odległości o jedną szerokość pasa od skraju ramienia, a pas biodrowy przebiegać przez biodra zamiast przez brzuch – aby dobrze podtrzymywał w każdej sytuacji. Jeśli ze względu na nieprzekroczenie 150 cm wzrostu nie jest to możliwe, należy spełniać obowiązek przewożenia dziecka w foteliku zapewniającym mu najwyższy poziom ochrony.

Korzystanie z fotelika samochodowego odpowiednio dopasowanego do budowy ciała dziecka, jego wzrostu i wagi pomaga zwiększyć bezpieczeństwo malucha podczas jazdy samochodem, a nierzadko ocalić jego życie np. w przypadku gwałtownego hamowania, kolizji czy wypadku.

Czy waga i wzrost mają znaczenie przy przewożeniu dzieci w samochodzie?

Niegdyś przepisy mówiły o kryterium wieku – dzieci poniżej 12. roku życia musiały jeździć w foteliku. Obecnie wzrost to jedyne aktualnie obowiązujące kryterium – nie ma znaczenia jego wiek czy też waga. Oczywiście, fotelik samochodowy może zostać zastąpiony innym urządzeniem podtrzymującym dziecko, o ile jest ono dopasowane do jego wagi i wzrostu, a przy tym cechuje się właściwymi warunkami technicznymi określonymi w przepisach Unii Europejskiej lub w regulaminach EKG ONZ. Mowa tu chociażby o podstawce samochodowej przypiętej pasami bezpieczeństwa.

Podróżowanie bez odpowiedniego fotelika na tylnym siedzeniu – co mówią przepisy?

Ustawodawca pozwolił jednak na pewne odejście od tej reguły w ściśle określonych przypadkach. Zgodnie ze wspomnianym już art. 39 ustawy Prawo o ruchu drogowym, dziecko może przestać jeździć w foteliku nawet wówczas, gdy ma mniej niż 150 cm wzrostu, ale tylko wtedy, jeśli:

• dziecko osiągnęło co najmniej 135 centymetrów wzrostu, ale ze względu na wagę dziecka nie jest możliwa komfortowa jazda w foteliku samochodowym. W takim przypadku musi ono jednak bezwzględnie korzystać z pasów samochodowych,
• przewożenie trójki dzieci w samochodzie 5-osobowym sprawia, że nie ma możliwości zamontowania trzeciego fotelika lub podstawki na tylnej kanapie. W takim przypadku ustawodawca dopuszcza przewożenie jednego z dzieci, które skończyło 3 lata, bez fotelika samochodowego. Musi ono jednak siedzieć pośrodku i być zapięte pasami bezpieczeństwa. Pozostała dwójka małych pasażerów powinna podróżować w fotelikach samochodowych. W autach przeznaczonych do przewozu 7 lub 9 osób nie na takiego problemu,
• przewożenie dziecka odbywa się taksówką, specjalistycznym środkiem transportu sanitarnego, pojazdem Policji, Straży Granicznej lub straży gminnej (miejskiej),
• dziecko ma zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do przewożenia w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci.

Teraz już wiesz, od jakiego wzrostu można jeździć bez fotelika. Aktualne przepisy są jasne i nie budzą żadnych wątpliwości. Warto się do nich stosować przede wszystkim z myślą o bezpieczeństwie dzieci. Dodatkową motywację w tym zakresie mogą stanowić częste kontrole drogowe oraz wysokie kary za brak fotelika samochodowego podczas jazdy z dzieckiem.

Przeczytaj też: Samochód 7-osobowy dla Twojej rodziny. Jakie modele są godne uwagi?

Foteliki samochodowe należy zawsze montować zgodnie z zaleceniami producenta, a dzisiejszy rynek daje większe możliwości w tym zakresie niż przed laty. Obecnie do dyspozycji każdego rodzica są produkty z dwóch grup: montowane przodem lub tyłem do kierunku jazdy. Prawo nie narzuca rodzicom żadnej z tych opcji, więc decyzję musisz podjąć samodzielnie. Którą z tych opcji wybrać?

Wyniki crash testów przeprowadzanych przez producentów pojazdów i fotelików samochodowych są w tym zakresie jednomyślne: przewożenie dziecka tyłem do kierunku jazdy na tylnej kanapie zapewnia mu znacznie wyższy poziom bezpieczeństwa i mniejsze ryzyko wystąpienia poważnych obrażeń niż przy odwrotnej orientacji fotelika. Dzieci przewożone tyłem są zatem bezpieczniejsze w samochodzie w sytuacji zagrożenia. Wynika to z budowy ciała dziecka i tego, że skorupa fotelika lepiej podtrzymuje jego głowę, szyję i kręgosłup podczas uderzenia z różnych stron (w tym z tyłu), a przy tym skuteczniej tłumi siłę takiego uderzenia.

Oczywiście, tyłem do kierunku jazdy nie da się jeździć zawsze. Gdy dziecko urośnie, będzie potrzebować większej przestrzeni na nogi, a tę zapewni mu tylko odwrócenie fotelika czy innego urządzenia przytrzymującego na tylnej kanapie do przodu. Specjaliści zalecają jednak, by używać fotelika bezpieczeństwa przeznaczonego do jazdy tyłem do kierunku jazdy tak długo, jak to możliwe, czyli przynajmniej do ok. 15 miesiąca życia lub gdy dziecko osiągnęło ok. 13 kg wagi.

W uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest przewożenie dziecka na przednim siedzeniu samochodu i tyłem do kierunku jazdy. Trzeba jednak bezwzględnie pamiętać o wyłączeniu aktywnej poduszki powietrznej po stronie fotela pasażera. Jej wystrzelenie w momencie wypadku mogłoby bowiem stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia Twojej pociechy. Nie można jednak jeździć z dzieckiem na przednim siedzeniu bez żadnego urządzenia podtrzymującego oraz bez wyłączenia poduszki powietrznej – jeśli policja wykryje taki fakt podczas kontroli drogowej, czeka Cię dotkliwa kara.

Wiedza o tym, kiedy dziecko może jeździć bez fotelika na tylnym siedzeniu, a kiedy można je przewozić na przednim siedzeniu, pozwoli Ci zaoszczędzić sporo nerwów i pieniędzy podczas ewentualnej kontroli drogowej. Warto mieć bowiem na uwadze to, że policja zwraca na to baczną uwagę, a ustawodawca przewidział dość wysokie kary za brak fotelika lub złamanie innych przepisów dotyczących przewożenia dzieci i jazdy samochodem w ruchu drogowym. Co ważne, poza mandatem karnym, Twoje konto zostanie obciążone także sporą ilością punktów karnych. 

Policjant w trakcie kontroli może ukarać Cię za kilka wykroczeń związanych z przewożeniem dziecka w samochodzie. Pierwsze z nich dotyczy braku fotelika, gdy dziecko mierzy mniej niż 150 centymetrów wzrostu. 

Maksymalna liczba punktów może tu zatem wynieść 15, jeśli będzie to trójka dzieci.

Taka sama kara spotka kierowcę, który przewozi dzieci:

• w fotelikach bez atestu i homologacji lub nieprawidłowo zamontowanych,
• w foteliku na przednim fotelu tyłem do kierunku jazdy z włączoną poduszką powietrzną pasażera, gdyż grozi to poważnymi obrażeniami dziecka w przypadku kolizji,
• na tylnym lub przednim siedzeniu samochodu bez żadnego urządzenia podtrzymującego, a jedynie przypięte pasami bezpieczeństwa,
• na tylnym lub przednim siedzeniu bez żadnego urządzenia podtrzymującego i bez trzypunktowych pasów bezpieczeństwa.

Sprawdź także: Bezpieczna jazda samochodem z dzieckiem

Z wielu powodów może się jednak zdarzyć, że Twoja pociecha źle się czuje w foteliku lub nie lubi w nim podróżować. Wtedy możesz zastosować inne rozwiązanie zapewniające dodatkową ochronę, czyli podwyższenie. Od jakiego wieku dziecko może jeździć na podstawce? W tym przypadku nie znajduje zastosowania kryterium wzrostu dziecka, jak ma to miejsce w kontekście przewożenia malca w foteliku. Kiedy zatem należy wymienić fotelik samochodowy na podstawkę? Zaleca się, aby zmienić go na podstawkę, gdy dziecko waży co najmniej 15 kg, czyli gdy osiągnie mniej więcej 3 lata.

Podstawka ma pewne zalety, dzięki którym wielu rodziców decyduje się na jej stosowanie. Zalicza się do nich przede wszystkim niska cena. Jest także łatwa w montażu i zabiera mało miejsca.

Warto jednak mieć na uwadze także potencjalne wady. Dziecko nie jest w niej chronione tak, jak w przypadku fotelika samochodowego. Wynika to z tego, że fotelik ma skomplikowaną budowę i stabilizuje szyję, głowę oraz zapewnia mocne trzymanie w trakcie kolizji lub wypadku drogowego. Natomiast podkładka służy tylko do podniesienia dziecka, by lepiej dopasować pas bezpieczeństwa. Jednak ochrona jest tylko prowizoryczna, ponieważ w razie wypadku podkładka wraz z dzieckiem przesunie się do przodu z ogromnym impetem. W wielu przypadkach pasy bezpieczeństwa nie są w stanie tego zamortyzować tak, jak fotelik dziecięcy, co może skończyć się groźnym urazem po uderzeniu.

Przeczytaj również: Obowiązkowe wyposażenie samochodu. Sprawdź, co musisz mieć w aucie

Mamy nadzieję, że masz teraz jasność, od kiedy dziecko może jeździć bez fotelika lub podstawki samochodowej, o ile nie zachodzą żadne szczególne okoliczności. Polskie prawo przyjmuje w tej sprawie granicę 150 cm. Jeśli Twoja pociecha jest niższa, przewożenie dziecka jest możliwe tylko w foteliku samochodowym i na tylnym, a nie na przednim siedzeniu, chyba że chcesz narazić się na mandat i punkty karne. Oczywiście, Twoją motywacją do przestrzegania prawa w tym zakresie – jako rodzica – powinno być w szczególności dobro i bezpieczeństwo dziecka.

Jako kierowca z pewnością zdajesz sobie sprawę, że na drodze w każdej chwili może dojść do niespodziewanych sytuacji. Warto zabezpieczyć się przed ich nieprzyjemnymi konsekwencjami poprzez posiadanie ubezpieczenia komunikacyjnego dopasowanego do indywidualnych potrzeb. W LINK4 kupisz OC wraz z MiniAssistance po Wypadku, w ramach którego możesz liczyć m.in. na:

• uruchomienie pojazdu na miejscu wypadku lub holowanie na dystansie do 100 km,
• udostępnienie samochodu zastępczego na 3 dni w razie wypadku lub kradzieży,
• udzielenie pomocy informacyjnej 24h/dobę,
• wymianę uszkodzonego koła na miejscu, a jeśli to niemożliwe – holowanie do najbliższego warsztatu,
• uruchomienie silnika, gdy doszło do rozładowania akumulatora.

Warto rozważyć także inne ubezpieczenia, takie jak NNW, Assistance czy Autocasco. Wybierając AC w LINK4, zyskujesz szeroki zakres ochrony. Masz też możliwość zdecydowania o sposobie likwidacji szkody. Do wyboru masz trzy warianty:

• ASO – naprawisz pojazd w autoryzowanej stacji obsługi,
• Kosztorys – otrzymasz odszkodowanie i naprawisz pojazd na własną rękę,
• Warsztat – możesz naprawić wóz w dowolnym warsztacie nieautoryzowanym.

W ramach wariantów Warsztat i ASO możesz też poszerzyć zakres ochrony o dodatkową opcję Auto zastępcze. LINK4 zapewni Ci samochód zastępczy na czas do 7 dni, gdy Twój pojazd ulegnie wypadkowi i będzie wymagał naprawy w warsztacie.

W LINK4 zakupu ubezpieczenia dokonasz na 3 sposoby: w kalkulatorze online dostępnym na stronie, telefonicznie (22 444 44 23) i u agenta współpracującego z LINK4. Wybierz tę formę kontaktu, która jest dla Ciebie najdogodniejsza!

Ubezpieczenie Autocasco dostępne w LINK4 tylko w pakiecie z OC. Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl

Zobacz też: Ubezpieczenie OC Legionowo, Ubezpieczenie OC Mysłowice

Kiedy dziecko może jeździć bez fotelika?

Standardowo jest to możliwe wtedy, gdy wzrost dziecka przekracza 150 cm. Tylko wtedy można prawidłowo przeprowadzić pas samochodowy po ciele dziecka w sposób, który zapewni mu dobre podtrzymanie w razie uderzenia. Istnieją jednak szczególne przypadki, w których dopuszczalne jest bezpieczne przewożenie dziecka bez fotelika. Wtedy to, od kiedy dziecko może jeździć bez podstawki, zależy od szczególnych przepisów dotyczących przewożenia dzieci, zawartych w ustawie Prawo o ruchu drogowym.

W jakim wieku można wybrać podstawkę zamiast fotelika?

Zaleca się, by stosować się w tym zakresie do zaleceń producenta. Większość podstawek do samochodu jest przeznaczona dla małych pasażerów mających co najmniej 15 kg, a najlepiej więcej. Nie warto się z tym jednak przesadnie spieszyć, gdyż foteliki samochodowe zapewniają wyższy poziom bezpieczeństwa pociechom, a wiele z nich jest zaprojektowanych w taki sposób, by zapewnić komfort nawet starszym dzieciom.

Czy 8-latek musi jeździć w foteliku?

Tak. O ile nie ma więcej niż 150 cm wzrostu, należy wozić dziecko w tym wieku w foteliku dostosowanym do jego warunków fizycznych i właściwie przypiętym trzypunktowymi pasami samochodowymi lub zamontowanym na systemie isofix. W Polsce obowiązuje bowiem kryterium wzrostu, a nie wieku. Od tej sytuacji istnieją jednak pewne wyjątki, np. wtedy, gdy na tylnym siedzeniu auta znajdują się już 2 foteliki, dziecko siedzące pomiędzy nimi może być przypięte tylko samochodowymi pasami bezpieczeństwa, jeśli ma więcej niż 3 lata.

Ile punktów karnych za brak fotelika w 2025 roku?

Taryfikator kar przewiduje naliczenie 5 punktów karnych za niewłaściwe przewożenie dziecka do 150 cm wzrostu w samochodzie i 15 punktów karnych, jeśli dotyczy to więcej niż dwojga dzieci. Oznacza to, że osoba, która spotka się z najwyższym poziomem kary, znajdzie się bardzo blisko limitu przekroczenia dozwolonej liczby punktów karnych, który w 2025 roku wynosi 20 punktów dla młodych i 24 punkty dla doświadczonych kierowców. Podobna kara czeka też m.in. kierowców przewożących dzieci na przednim siedzeniu bez wyłączenia poduszki powietrznej.

Źródła:
1. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970980602
2. https://rawa-mazowiecka.policja.gov.pl/erw/informacje/67734,Nowy-taryfikator.html
3. https://kamienna-gora.policja.gov.pl/dka/aktualnosci/bieza/117466,Zapinaj-pasy-bezpieczenstwa-i-ucz-dobrych-przyzwyczajen-swoje-dzieci-przypominaj.html