Podstawowym podziałem określającym limit prędkości w Polsce są ograniczenia w obszarze zabudowanym i poza nim. Biorąc jednak pod uwagę rodzaj dróg, warunki pogodowe czy zdarzenia losowe, ograniczenia prędkości na drogach w Polsce mogą się różnić. Doskonałym przykładem są m.in. ograniczenia stałe, zmienne i tymczasowe. Czym się one różnią?

Obszar zabudowany to teren usytuowany wzdłuż drogi. Może na nim występować zabudowa miejska, wiejska lub przemysłowa. Ograniczenia prędkości w Polsce na odcinkach znajdujących się na terenie zabudowanym uwzględniają m.in. wzmożony ruch pieszych i pojazdów.

Do 1 czerwca 2021 roku prędkość w terenie zabudowanym po godzinie 22:00 mogła wynosić 60 km/h. Obecnie przepis ten został wycofany w celu skrócenia drogi hamowania – z 36 m do 28 m, co przy ograniczonej widoczności na często uczęszczanych drogach może decydować o konsekwencjach zdarzenia. Obecnie maksymalna dozwolona prędkość w terenie zabudowanym przez całą dobę wynosi 50 km/h.

Teren zabudowany oznaczony jest przez znak D-42 – oznacza on, że kierowcy powinni wzmóc swoją czujność podczas jazdy i przestrzegać ograniczenia prędkości. Znak ten powinien znajdować się po prawej stronie drogi. Zdarza się też, że towarzyszą mu inne znaki, wyznaczające inne limity prędkości – np. 40, 30 lub 20 km/h ze względu na konkretne uwarunkowania (np. niedaleką odległość do placówek szkolnych itp.). 

Teren zabudowany kończy się wraz z obecnością znaku D-43. W większości miejsc ulokowany jest on po przeciwnej (czyli po lewej) stronie drogi niż ma to miejsce w przypadku znaku D-42.

Dopuszczalna prędkość w Polsce uregulowana została w ustawie Prawo o ruchu drogowym – konkretnie w artykułach 20. i 21¹. Określają one jednoznacznie i wskazują na to, jakie limity prędkości obowiązują kierowców zarówno w terenach zabudowanych, jak i poza nimi. Na drogach pozamiejskich i niezamieszkałych, samochody osobowe, motocykle i samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony mogą poruszać się z prędkością: 

• 140 km/h – na autostradach,
• 120 km/h – na drogach ekspresowych dwujezdniowych, 
• 100 km/h – na drogach ekspresowych jednojezdniowych i na drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu – 100 km/h,
• 90 km/h – na pozostałych drogach.

Odrębną kategorię stanowią autobusy. Muszą one poruszać się po drogach zgodnie z przepisami określonymi przez art. 66 ust. 5 Prawa o ruchu drogowym (czyli o dopuszczalnej masie przekraczającej 3,5 t oraz wyposażone w ogranicznik prędkości do 100 km/h):

• 100 km/h – na autostradach, drogach ekspresowych jedno- i dwujezdniowych, drogach dwujezdniowych z 2 pasami w każdą stronę;
• 70 km/h – na drogach zwykłych.

Pozostałe pojazdy lub zespoły pojazdów mogą poruszać się z prędkością: 

• 80 km/h – na autostradach, drogach ekspresowych i drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu;
• 70 km/h – na pozostałych drogach.

„Dopuszczalna” i „bezpieczna” prędkość to określenia, które stosunkowo często stosowane są w formie zamiennej. Nie jest to jednak właściwa praktyka, gdyż prędkość bezpieczna zależy od panujących na drodze warunków i może być dużo niższa od prędkości dozwolonej, którą prawo. Zostało to uwzględnione w przepisach ruchu drogowego w artykule 19. ustawy Prawo o ruchu drogowym:

1. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu.
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany:

1) jechać z prędkością nieutrudniającą jazdy innym kierującym;

2) hamować w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;

3) utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.

Oznacza to, że przemieszczając się po obszarze niezabudowanym, gdzie limit prędkości w Polsce wynosi 90 km/h, należy zmniejszyć prędkość gdy: 

• występują opady atmosferyczne powodujące ograniczoną widoczność lub przyczepność, 
• mgła utrudnia bezpieczną jazdę,
• stan drogi może spowodować uszkodzenie pojazdu lub zmianę toru jego jazdy (np. przez dziury lub koleiny).

Ciekawostka

Zbyt mała prędkość również może stanowić zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Jeśli kierowca porusza się po drodze z prędkością utrudniającą jazdę pozostałym osobom, również może zostać ukarany mandatem.

Kierowca przekraczający dozwoloną prędkością i ignorujący znaki drogowe stwarza poważne zagrożenie w ruchu drogowych zarówno dla siebie, jak i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Dopuszczalne prędkości w Polsce mają na celu ograniczenie ryzykownych sytuacji, które mogą doprowadzić do wypadku lub kolizji. 

Przekroczenie ograniczenia prędkości w Polsce może być ukarany mandatem, czyli karą finansową, która stosunkowo mocno (szczególnie po zmianach taryfikatora mandatów w 2022 roku) obciąży budżet niestosującego się do przepisów kierowcy. 

Warto jednak pamiętać też o punktach karnych, które mogą przyczynić się do utraty prawa jazdy. Ile obecnie wynoszą mandaty za nierespektowanie podstawowych założeń przepisów? 

Ograniczenie prędkości w terenie zabudowanym. Jakie mandaty grożą za przekroczenie?

Pamiętaj! Na początku 2022 roku zmodyfikowany został taryfikator mandatów. Obecnie stawki za przekroczenie prędkości są o wiele wyższe niezależnie od miejsca, w którym doszło do złamania przepisów, a recydywiści zapłacą podwójną stawkę.

Od 1 stycznia 2022 taryfikator mandatów karnych za przekroczenie prędkości jazdy w warunkach zabudowanych określa takie stawki jak²: 

• do 10 km/h – 1 punkt karny, grzywna w wysokości 50 zł;
• 11-15 km/h – 2 punkty karne, grzywnę w wysokości 100 zł; 
• 16-20 km/h – 3 punkty karne, grzywnę w wysokości 200 zł; 
• 21-25 km/h – 5 punktów karnych, grzywnę w wysokości 300 zł;
• 26-30 km/h – 7 punktów karnych, grzywnę w wysokości 400 zł; 
• 31-40 km/h – 9 punktów karnych, grzywnę w wysokości 800 zł;
• 41-50 km/h – 11 punktów karnych, grzywnę w wysokości 1 000 zł; 
• 51-60 km/h – 13 punktów karnych, grzywnę w wysokości 1 500 zł. 
• 61-70 km/h – 14 punktów karnych, grzywnę w wysokości 2 000 zł;
• powyżej 71 km/h – 15 punktów karnych, grzywnę w wysokości 2 500 zł. 

Pamiętaj! Recydywiści muszą pogodzić się z dwukrotnie wyższymi stawkami kar. Przykładowo: drugie i kolejne przekroczenie prędkości o 31-40 km/h będzie skutkować grzywną w wysokości 1600 zł. 

Analogicznie, kierowca przekraczający prędkość dwukrotnie w ciągu dwóch lat o 41-50 km/h, zapłaci 2000 zł, zaś zlekceważenie limitu o 51-60 km/h, skutkować będzie mandatem w wysokości 4000 zł. Powyżej ustalonej granicy 71 km/h, maksymalna kwota kary finansowej wynosi 5000 zł. Co więcej, wykroczenia sumują się na mandacie, co z kolei skutkuje wyjątkowo wysokimi grzywnami, a nawet możliwością utraty prawa jazdy w trakcie jednego zdarzenia. 

Uwaga! Zgodnie z nowymi przepisami w ruchu drogowym, kierowca straci prawo jazdy, jeśli przekroczy prędkość o co najmniej 50 km/h w obszarze zabudowanym. 

Warto jednak pamiętać o tym, że masz możliwość nieprzyjęcia mandatu za przekroczenie prędkości. Policjant skieruje w takim przypadku wniosek do sądu. Jeżeli udowodnisz tam brak winy, możesz uniknąć płacenia mandatu kary. Lecz może zdarzyć się, że sąd przychyli się do wniosku o ukaranie prowadzącego pojazd mechaniczny. Wówczas może on zostać dodatkowo ukarany grzywną w wysokości do 30 000 zł. Jest to najwyższa wartość finansowa, jaką sąd może nałożyć na sprawcę wykroczenia drogowego. 

Wyjątki w przepisach

Warto pamiętać o wyjątkach, które zostały przedstawione w artykule 21. ustawy Prawo o ruchu drogowym. Jego treść wskazuje:

1. Organ zarządzający ruchem na drogach może zmniejszyć lub zwiększyć, za pomocą znaków drogowych, prędkość dopuszczalną pojazdów obowiązującą na obszarze zabudowanym.
2. Prędkość dopuszczalna, o której mowa w ust. 1, może być:

1) zmniejszona — jeżeli warunki bezpieczeństwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiają;

2) zwiększona — jeżeli warunki ruchu na drodze lub jej odcinku zapewniają zachowanie bezpieczeństwa ruchu.

3. Organ zarządzający ruchem na drogach może zmniejszyć, za pomocą znaków drogowych, prędkość dopuszczalną pojazdów obowiązującą poza obszarem zabudowanym, jeżeli warunki bezpieczeństwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiają.
4. Organ rejestrujący pojazd może ustalić dla indywidualnego pojazdu dopuszczalną prędkość niższą niż określona w art. 20 prędkości dopuszczalne w ruchu drogowym, jeżeli jest to uzasadnione konstrukcją lub stanem technicznym pojazdu. Ograniczenie prędkości należy uwidocznić na znaku umieszczonym z tyłu pojazdu.

Oznacza to, że mogą pojawić się znaki drogowe zwiększające lub zmniejszające dopuszczalną prędkość i uzależnione jest to od warunków bezpieczeństwa panujących na danym odcinku drogi. Dalsza część dotyczy: 

• ciągników rolniczych (mogą one poruszać się z prędkością maksymalną do 30 km/h), 
• motocykli i motorowerów, którymi przewozi się dzieci w wieku do 7 lat (ich prędkość jest ograniczona do 40 km/h), 
• hulajnóg elektrycznych i urządzeń transportu osobistego (mogą one poruszać się z prędkością maksymalną 20 km/h).

Nie zapomnij o wykupieniu obowiązkowej polisy ubezpieczenia OC. Czuj się bezpiecznie na drodze z LINK4. Możesz wykupić Pakiet OC z Programem Pomocy z Samochodem Zastępczym i Assistance Opony, dzięki któremu możesz liczyć na świadczenia, takie jak naprawa na miejscu wypadku czy holowanie po wypadku do 100 km.

Jeśli chcesz móc liczyć na odszkodowanie, gdy w wyniku spowodowanego przez Ciebie wypadku, uszkodzony zostanie Twój pojazd, postaw na Pakiet OC/AC. AutoCasco chroni Twój samochód w razie wypadku, kolizji, zderzenia ze zwierzęciem, działania sił natury czy działania osób trzecich. Szczegółowy zakres ochrony znajdziesz w OWU.

Chcesz poznać wysokość swojej składki ubezpieczeniowej? Skorzystaj z internetowego Kalkulatora ubezpieczeń dostępnego na stronie LINK4. Wystarczy podać podstawowe dane personalne i dane auta, by poznać wysokość indywidualnej składki ubezpieczenia. Możesz też kupić OC telefonicznie podczas rozmowy z konsultantem pod numerem 22 4444444. Możesz również spotkać się z agentem współpracującym z LINK4. Sam zdecyduj, która forma kontaktu jest dla Ciebie najwygodniejsza!

Kary za przekroczenie prędkości są wyjątkowo wysokie – zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę zarobki w takim kraju jak Polska. Ograniczenia prędkości mają jednak konkretny cel – zapewnić bezpieczeństwo wszystkim uczestnikom ruchu drogowego i optymalizować straty wynikające ze zdarzeń drogowych jak wypadek czy kolizja. Należy więc bezapelacyjnie stosować się do limitów prędkości. 

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz również: Ubezpieczenie OC Olkusz

Ile wynosi ograniczenie prędkości w terenie zabudowanym?

Ograniczenia prędkości w Polsce w terenie zabudowanym standardowo wynoszą 50 km/h. Warto jednak wiedzieć, że wydzielane są również strefy i miejsca, w których prędkość ograniczona jest dodatkowo poprzez znaki drogowe – np. do 40, 30 lub 20 km/h. Do niedawna przepisy określały też, że po godzinie 22 do godziny 6, poruszanie się po terenie zabudowanym mogło odbywać się z prędkością do 60 km/h. Przepis ten został jednak zniesiony i wycofany.

Jakie są ograniczenia prędkości na autostradach i ekspresówkach?

Przepisy dotyczą ograniczeń dla samochodów osobowych, motocykli i pojazdów ciężarowych o masie całkowitej do 3,5 t to odpowiednio: do 140 km/h — na autostradzie i do 120 km/h na dwujezdniowej drodze ekspresowej. Należy uwzględnić też drogi ekspresowe jednojezdniowe z ograniczeniem prędkości do 100 km/h.

Czy istnieją dodatkowe ograniczenia prędkości w określonych warunkach?

Teoretycznie nie, lecz istnieje pojęcie prędkości bezpiecznej, które nie jest analogiczne do prędkości dopuszczalnej. Przykładowo: jeśli kierowca spowoduje wypadek przy pogorszonej widoczności ze względu na warunki atmosferyczne, zostanie to uznane jako niedostosowanie prędkości do warunków panujących na drodze.

Jakie są konsekwencje za przekroczenie ograniczeń prędkości?

Podstawową karą za przekroczenie dozwolonej prędkości jest mandat karny, który obejmuje zarówno karę finansową, jak i od pewnego poziomu również punkty karne. Jeśli kierowca nie przyjął mandatu, sprawa trafi do rozpatrzenia przez sąd, a ten w razie podtrzymania zarzucanego czynu może nałożyć na kierowcę karę grzywny, która maksymalnie będzie wynosić do 30 tysięcy złotych.

Źródła:

1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970980602/U/D19970602Lj.pdf
2. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210002484/O/D20212484.pdf